Swetoniusz

Gaius Suetonius Tranquillus (ur. ok. 69 n.e., zm. 130) – rzymski pisarz, pisał po łacinie i po grecku.

Pochodził ze stanu ekwickiego. Jego ojciec, Swetoniusz Laetus, był trybunem wojskowym przy XIII Legionie, gdzie walczył pod Bedriakum w oddziałach Otona, o czym Swetoniusz informuje w żywocie Otona.

Przyjaźnił się z Tacytem i utrzymywał bliskie kontakty z Pliniuszem Młodszym, który wstawił się za nim u cesarza Trajana, w jednym ze swych listów. Większość wiadomości, które posiadamy o Swetoniuszu, pochodzi z korespondencji Pliniusza.

Około roku 120 został sekretarzem kancelarii cesarskiej Hadriana. Jednak już niedługo później zwolniono go za zbyt swobodne przystawanie z żoną cesarza - Sabiną. Wówczas poświęcił się twórczości literackiej. Na ten okres przypada wydanie słynnych ''Żywotów Cezarów''. Zawierają one biografie Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta, Tyberiusza, Kaliguli, Klaudiusza, Nerona, Galby, Otona, Witeliusza, Wespazjana, Tytusa i Domicjana. Są one ważnym źródłem, uzupełniającym relację Tacyta (która np. nie obejmuje Kaliguli, bo odpowiednie księgi ''Roczników'' Tacyta nie zachowały się). Szczególna wartość ich polega na opisie obyczajowości cesarskiej. Każda biografia, w mniejszym bądź większym stopniu, zachowuje trójpodział. Na początku część omawiająca wydarzenia z życia cesarza (nie zawsze przestrzegająca chronologii), jego pochodzenie, sprawowane urzędy; następnie opisuje cechy charakteru i wygląd władcy (''species''), a w końcowych partiach śmierć, poprzedzaną zawsze znakami wróżebnymi.

Do naszych czasów zachowały się oprócz ''Żywotów cezarów'' (''De vita Caesarum''), fragment dzieła ''O słynnych mówcach i nauczycielach'' (''De grammaticis et rhetoribus''), będące częścią większej całości ''O sławnych mężach'' (''De viris illustribus'').

Niektóre jego zaginione prace cytują autorzy późniejsi i ''Księga Suda''.

Wspomina (w biografii Klaudiusza, 25) postać bliżej nieokreślonego ''Chrestosa'': ''Iudaeos impulsore Chresto assidue tumultuantes Roma expulit'' („Żydów wypędził z Rzymu za to, że bezustannie wichrzyli podżegani przez jakiegoś Chrestosa”, wyd. pol. tłum. Janina Niemirska-Pliszczyńska). Źródło: Wikipedia